Aangepast op 30 augustus 2024 om 14:20
Streak? Like? Thread? Challenge? Weet je soms ook niet meer wat alle termen betekenen en over welke social media ze het nu weer hebben? In dit overzicht vind je alle grote social media van dit moment en wat je er als opvoeder of leerkracht in ieder geval over moet weten.
Social media zijn online netwerken waar mensen met elkaar communiceren. Gebruikers delen foto’s, tekstberichten en video’s, waar andere gebruikers op reageren. Het delen wordt posten genoemd, elk bericht dat je deelt heet een post. Dat wát je plaatst (een foto, een quote, een filmpje) wordt content genoemd. Hoe aansprekender je content, hoe meer fans, oftewel: volgers. Social media lijken op elkaar, maar ze hebben allemaal een uniek kenmerk. Zo is TikTok gericht op snelle filmpjes, kun je op Pinterest oneindige inspiratie opdoen en worden op X vooral actualiteiten besproken. Uit onderzoek(2024) blijkt dat Nederlanders gemiddeld 2 uur per dag op social media zitten. Het neemt dus een grote plek in ons dagelijks leven in.
Bij elke genoemde app zie je een leeftijdsindicatie staan. Dit is de leeftijd die volgens het platform passend is. Als je een account aanmaakt moet je aangeven hoe oud je bent. Dit wordt door veel mensen genegeerd. Eigenlijk zou op de basisschool geen enkel kind op Whatsapp, TikTok of Facebook moeten zitten (allemaal 13+), maar ze zitten er wel massaal op.
Het is natuurlijk niet voor niets dat platforms deze leeftijd aangeven. De leeftijd van 13 wordt aangehouden vanwege de Amerikaanse COPPA-wet. Deze wet uit 1998 verbiedt het verzamelen van gegevens van kinderen. Omdat de meeste socialmediaplatforms in Amerika ontwikkeld zijn, vallen ze onder deze wet. Die leeftijdsgrens houden ze dus niet aan omdat ze zich druk maken over het welzijn van kinderen. Sterker nog: ze weten hoe schadelijk het is en toch doe ze geen moeite kinderen van hun platforms te weren. Ze geven er wel openlijk mee aan dat ze gegevens verzamelen, ook als een kind gebruik maakt van hun platform.
Het is dus eigenlijk gek dat we het heel gewoon vinden dat de meeste kinderen gebruik maken van social media. Het is zelfs zo dat er steeds meer stemmen opgaan om social media niet meer toe te staan onder de 16 jaar. Dit omdat meer en meer duidelijk wordt dat de afleiding vanuit social media en de invloed op de mentale gezondheid van jonge mensen veel groter is dan we denken.
De meeste apps van social media zijn gratis te downloaden. Je gebruikt het dus zonder te betalen. Althans, niet met geld. Als gebruiker betaal je met aandacht. De platforms verdienen namelijk geld door advertentieruimte te verkopen.
Dat is de reden dat ze algoritmes maken die ervoor zorgen dat je zo lang mogelijk op het platform blijft. Hoe langer jij blijft, hoe aantrekkelijker het voor een adverteerder is om op dat platform te adverteren.
Er zijn verschillende platforms die onbetaalde en betaalde versies aanbieden. De betaalde versies kunnen voordelen geven voor gebruikers. Bijvoorbeeld dat je hoger in het algoritme scoort (je bent dan vaker te zien) of dat je geen reclames meer te zien krijgt.
Het aanbod van social media verandert doorlopend. Er zijn ontzettend veel verschillende platforms, slechts enkele daarvan worden zo populair dat ze massaal gebruikt worden. In dit artikel komen de populairste social media-platforms aan bod.
Social media kun je onderverdelen in categorieën.
Eigenaar: Meta – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Wereldwijd gebruiken meer dan 2 miljard mensen whatsapp. In een chat (gesprek) met een persoon of een groep stuur je elkaar berichten, foto’s of video’s. Ook kun je via whatsapp gratis met elkaar (video)bellen. Whatsapp wordt gebruikt om met vrienden of familie te converseren, maar ook veel bedrijven maken gebruik van whatsapp. Een groot deel van de dagelijkse communicatie op afstand verloopt via Whatsapp. Het is heel makkelijk om even iets te delen, vragen, of iemand op de hoogte brengen. Het nadeel is dat je op whatsapp vaak snel en zonder nadenken reageert. Daardoor krijg je al snel heel veel berichtjes per dag, helemaal in groepschats.
Ook kinderen maken gemakkelijk onnadenkend opmerkingen die een ander zomaar kunnen kwetsen. In groepsapps ontstaat hierdoor snel pestgedrag of uitsluiting. Bij pubers ligt sexting op de loer; soms worden, met name meisjes, uitgedaagd seksueel getinte foto’s te versturen. Deze worden dan zonder toestemming in een groep gedeeld (shame sexting). Dit kan grote emotionele en sociale gevolgen hebben. De meeste mensen gebruiken Whatsapp op hun smartphone, maar je kan ook een versie op je laptop installeren. Dit kan in de klas voor afleiding zorgen onder online werktijd.
Eigenaar: Snap inc – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Op Snapchat deel je supersnel foto’s en video’s (een snap) met je vrienden of volgers. Deze foto’s en video’s zijn maar kort te bekijken en verdwijnen weer als de ander je foto gezien heeft. Door het toevoegen van leuke filters en stickers is deze app erg populair onder jonge mensen. Stuur je een vriend een foto of filmpje en reageert deze binnen 24 uur? Dan heb je een zogenaamde streak. Die duurt zolang jullie binnen 24 uur op elkaar blijven reageren. Je krijgt dan een vlammetje bij die contactpersoon te zien en daarbij het aantal dagen dat de streak al aan de gang is. Dit maakt dat gebruikers een behoorlijke druk kunnen voelen om te posten. Want doorbreek je de streak, dan laat je je vriend zitten. Daar komt bij dat gebruikers snel heel persoonlijke foto’s maken die net over het randje gaan, omdat het toch maar even zichtbaar is. Ze vergeten dan dat andere gebruikers altijd een screenshot kunnen maken en de foto alsnog wordt opgeslagen en eventueel doorgestuurd.
Snapchat wordt zeer afgeraden voor kinderen. Net als in whatsappgroepen komt het vaak voor dat er een wedstrijdje ontstaat in wie het naarste beeld kan rondsturen. Omdat toezicht houden niet te doen is, is er geen begeleiding en gaat het steeds verder. Snapchats waarin beelden van terrorisme, kinderporno en amputaties gedeeld worden zijn geen uitzondering.
Eigenaar: Telegram messenger – RUS
(geen officiële leeftijdsindicatie)
Telegram is vergelijkbaar met Whatsapp. Er zijn een aantal verschillen. Telegram wordt over het algemeen gezien als een veiliger alternatief voor Whatsapp, in de zin dat je gegevens en berichten niet toegankelijk zijn voor de makers. Ook kun je grotere bestanden versturen, grotere groepen aanmaken en is het mogelijk zelfvernietigende berichten te versturen. Omdat er echter ook door het platform zelf niet in de berichten van gebruikers gekeken kan worden, is er geen enkele controle. Er zijn daarom veel criminele netwerken actief op deze dienst. Diverse organisaties, zoals de gemeente Amsterdam, hebben daarom gebruik van Telegram voor zakelijk verkeer verboden. Ook is in augustus 2024 één van de makers van Telegram in Parijs opgepakt, omdat hij niets gedaan zou hebben aan de illegale praktijken via zijn platform, en op die manier medeverantwoordelijk is.
Eigenaar: Discord inc. – VS
Leeftijdsindicatie: 17+
Op de website van Discord kun je door middel van video, spraakberichten en tekst met anderen of groepen communiceren. Er zijn veel community’s die gebruik maken van Discord. De site is vooral populair onder gamers, zo kunnen ze onder het gamen met elkaar praten via Discord. Discord is dus handig om met een groep gelijkgestemden een gesprek te voeren of ideeën te delen. Ook kun je een kleine groepschat starten als je bijvoorbeeld met vrienden wil chatten. Omdat in community’s met o.a. vreemden gechat wordt, worden kinderen niet toegelaten.
Eigenaar: Signal Messenger – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Ook Signal is een alternatief voor Whatsapp. Bij Signal zijn alle gegevens versleuteld, wat betekent dat zelfs Signal zelf niet bij deze gegevens kan. Dit in tegenstelling tot Whatsapp, waar veel gegevens (bijvoorbeeld locatie) worden opgeslagen. De app lijkt verder veel op Whatsapp, ook in Signal kun je berichten, spraakberichten, foto’s en video’s versturen.
Eigenaar: Omegle.com LLC – VS
Leeftijdsindicatie: 18+
Omegle was een online platform waar je met onbekenden kon chatten. De website werd opgezet met het idee dat je nieuwe mensen kon leren kennen, maar moest na 14 jaar opgeheven worden, omdat er te veel misbruik van werd gemaakt. Het werkte zo: je zette je webcam aan en startte een chat. Op dat moment werd je gekoppeld aan een wildvreemde waar je een gesprek mee kon voeren. Geen account aanmaken, geen leeftijdscheck en dus direct in beeld contact. Vooral onder kinderen was de website enorm populair, omdat sommige bekende influencers de site gebruikten om hun fans te ontmoeten. Kinderen gingen hierop massaal naar Omegle, maar bleven na een gesprek met hun held vaak op de site hangen en gingen gesprekken aan met wildvreemden. Maar juist voor kinderen was de website erg onveilig. “Predators have been known to use Omegle, so please be careful,” luidde de waarschuwing dan ook. Ook was er in het grootste deel van de gesprekken sprake van extreem geweld, zeer grof taalgebruik en naaktbeelden. Bovendien was de privacy van Omegle niet op orde, waardoor gebruikers de exacte locatie van andere gebruikers konden traceren. Na in meer dan 50 zaken tegen pedofielen betrokken te zijn geraakt is de website opgeheven in 2023.
Let op: uiteraard zijn er alternatieven voor Omegle. Er zijn verschillende chatroulettesites met hetzelfde basisidee: start een gesprek met een wildvreemde. Ook al geven sommige sites expliciet aan dat het veilig is en er strikte regels gelden, het gevaar blijft dat de wildvreemde aan de andere kant verkeerde (vaak seksuele) bedoelingen heeft. Blijf dus in de gaten houden welke sites onder kinderen populair worden!
Eigenaar: Tencent (CN)
Leeftijdsindicatie: 17+
WeChat is een sociaal netwerk en chatapp, een soort combinatie van Twitter, Facebook en WhatsApp. Vooral in China is de app ontzettend populair en wordt zelfs al de nationale app van China genoemd. Waar veel van ons allerlei apps hebben, heb je met WeChat eigenlijk maar één app nodig.
Je kunt chatten, video’s en spraakberichten delen en berichtjes sturen aan (onbekende) mensen die op dat moment bij jou in de buurt zijn en ook WeChat hebben. In eerste instantie is WeChat een berichtenapp, maar er komen steeds meer mogelijkheden bij. Zoals WeChat pay, waarbij je alleen nog maar een qr-code hoeft te scannen om te betalen. Ook heeft de app tal van mogelijkheden om je het leven makkelijker te maken. Wat je maar zoekt, WeChat vindt het voor je. En dat heeft een keerzijde, want de Chinese overheid kan bij al de data in WeChat. Foto’s, locaties, contacten, waar je je boodschappen doet en welke games je speelt. De app heeft toegang tot al deze gegevens en ook tot je camera.
WeChat heeft de ambitie ook buiten China het grootste platform te worden, maar denken dus wel heel anders over privacy.
Eigenaar: Momio ApS (DK)
Leeftijdsindicatie: 18-
Momio is een social media voor kinderen tot 18 jaar. Vooral tieners zijn erop actief. Op dit platform kunnen kinderen een personage aanmaken en deze helemaal naar eigen smaak aankleden en laten wonen. Ook kun je huisdieren, ‘Animo’s’, houden. Op Momio maak je contact met je vrienden en kun je ook nieuwe vrienden maken. Ben je eenmaal met iemand bevriend, dan kun je met elkaar chatten. Op je profiel kun je je eigen berichten zien. Ook kun je een foto van jezelf uploaden en wat over jezelf vertellen. De app heeft een leuke, vrolijke vormgeving en het voelt haast meer als een game dan een social media.
Hoe meer Momo’s (berichtjes) je uitwisselt met je vrienden, dus hoe actiever je bent, hoe hoger het level waar je in terechtkomt. Elke keer dat je een level stijgt, krijg je extra cadeautjes. Ook kun je diamanten en saffieren verdienen, waarmee je weer spulletjes voor je dieren of je huisje kunt kopen. De app stimuleert dus behoorlijk dat kinderen er veel tijd op doorbrengen.
De app wil de omgeving graag veilig voor kinderen houden. Een van de manieren waarop ze dat doen is door het personage Jack de Politieagent. Dit is een AI-karakter dat ervoor zorgt dat content waar bepaalde woorden in voorkomen niet wordt geplaatst. Jack heeft hulp van de Jackies: dit zijn mensen die achter de schermen bereikbaar zijn voor vragen van kinderen en eventueel helpen content te verwijderen. Ook is de app niet bereikbaar tussen 23.00-05.00 uur. Helaas blijkt in de praktijk dat groomers alsnog manieren vinden om via de chatfunctie met kinderen in contact te komen op Momio.
Eigenaar: TenTen (Fr)
Leeftijdsindicatie: 4+
Ten Ten is een app die van je mobiel een live walkie-talkie maakt. Jij en je vrienden installeren de app en vanaf dat moment kun je tegen de ander praten. Ook als je scherm vergrendeld is, klinkt de stem van je vriend (of je ouder/partner/buurvrouw) door de kamer.
Als je kijkt naar de gebruikersvoorwaarden, krijgen de makers het recht om alles wat je uploadt te kopiëren, openbaar te maken en te verkopen, ook je naam mag hierbij worden vermeld. De app verzamelt onder andere gegevens die op je telefoon staan, over je connecties en locaties. Qua privacy is het dus maar de vraag of het zo’n leuke app is. Deskundigen adviseren inmiddels de app niet te gebruiken.
Ook is het goed te bedenken of het wel wenselijk is wat deze app doet. Het is een grote inbreuk op je privacy. Wil je wel ineens je telefoon horen praten onder de les of als je aan het eten bent met je gezin? Er zit een mute-functie op de app, maar die heb je uiteraard niet altijd aanstaan.
In de app kun je zien wie van je vrienden ook TenTen heeft geïnstalleerd. Maar je kunt ook connectie maken met mensen van buiten je contactenlijst door middel van een persoonlijke code. Zorg ervoor dat je kind deze code nooit in een openbare chat of via Whatsapp deelt. Iemand met deze code kan namelijk direct contact met je kind maken.
Je bereik geeft aan hoeveel mensen je bereikt met wat je online zet. Een groot bereik uit zich in het hebben van veel volgers en veel reacties op je berichten, zoals likes (hartjes) en comments (geschreven reactie). Het doel van een groot bereik is online bekendheid, waardoor je een inspiratiebron voor anderen bent. Met wat je zegt heb je dan invloed, daar komt de term influencer vandaan. Bedrijven kunnen influencers betalen om bijvoorbeeld een bepaald product te gebruiken en promoten in hun video’s. Inmiddels zijn influencers verplicht het te vermelden als een video gesponsord wordt.
Het nadeel van het systeem van likes is dat voor veel makers van content de likes ontzettend belangrijk worden en ze er hun persoonlijk succes aan afmeten. ‘Alles voor de likes’, oftewel: soms gaan mensen extreme dingen doen, om maar die aandacht te krijgen en op te vallen tussen de enorme hoeveelheid content die elke dag gepost wordt. De drang om te posten kan veel stress opleveren, want als je niet regelmatig post, verlies je volgers.
Eigenaar: Meta – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Facebook is al jaren een groot online platform waar je een eigen pagina aanmaakt en berichten op post. Zo ontstaat er een lijst van berichten – de timeline -. Facebook begon als medium om met vrienden foto’s en gebeurtenissen uit te wisselen, maar is inmiddels veel meer dan dat. Veel personen en bedrijven gebruiken Facebook om te laten zien wat ze in huis hebben. Je kunt als gebruiker zelf posten, vrienden maken (een verbinding aangaan met iemand anders op Facebook), lid worden van een groep en posts van anderen van likes of commentaar voorzien. Zo ontstaat er een netwerk waarin je met allemaal gelijkgestemden in contact komt en je eigen sociale netwerk kunt onderhouden. Facebook ligt al jaren onder vuur omdat het misbruik zou maken van de gegevens die individuen op hun tijdlijn plaatsen, bijvoorbeeld om aantrekkelijker te zijn voor adverteerders. Facebook is erop ingericht dat je zo lang mogelijk online moet blijven, je krijgt dus constant berichten te zien die je mogelijk interessant vindt, zodat de verleiding te blijven scrollen erg groot is.
Eigenaar: Meta – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Op Instagram maak je net als op Facebook een account aan en plaats je berichten. Het verschil is dat je feed (alle berichten bij elkaar) bestaat uit afbeeldingen en video’s. Als bezoeker zie je dus in één oogopslag een hele pagina met beelden waar je op kunt klikken. Een bericht kan bestaan uit een afbeelding voorzien van commentaar of een korte video, die op Instagram reels wordt genoemd (naar voorbeeld van TikTok). Ook kun je berichten uitlichten zodat ze bovenaan je pagina blijven staan. In eerste instantie was Instagram vooral populair onder creatieve makers, omdat je makkelijk je werk kon laten zien. Inmiddels is Instagram één van de populairste platforms en staat het er bol van influencers op allerlei gebieden. Ook hier kun je andere gebruikers volgen en reageren op berichten. Of je gevolgd mag worden en iedereen je content kan zien is aan de gebruiker zelf. Die heeft de mogelijkheid een volgverzoek goed te keuren.
Eigenaar: Bitedance – CN
Leeftijdsindicatie: 13+
TikTok is een zeer populaire app met name onder jongeren, maar er zijn ook veel kinderen op actief. Net als op Instagram zie je op het accountoverzicht afbeeldingen, maar op TikTok zijn dit alleen video’s. TikTok werd snel razend bekend met de typische TikTokdansjes; makkelijk in te studeren, vaak sensuele dansjes op muziek, die je deelt op je account. Omdat het bewegend beeld betreft, blijf je maar kijken. Van het algoritme achter TikTok is bekend dat het zeer verslavend is.
TikTok Lite is een recente versie van TikTok die geschikt is voor minder snelle verbindingen. Deze versie heeft echter ook een extra functie: je krijgt extra’s als je langer online bent en kunt geld verdienen door onder meer filmpjes te kijken en deze te delen. Dit werkt extra verslavend.
Vooral jongeren kijken soms uren achter elkaar TikTok-filmpjes. Ook TikTok geeft de mogelijkheid elkaar te volgen en te liken. Op TikTok zie je veelal aantrekkelijke beelden: jonge mensen die er fantastisch uitzien en hun fantastische leven delen. Steeds meer komt naar voren dat dit een grote impact heeft op de mentale gezondheid van, met name, tienermeisjes.
Door jongeren wordt TikTok steeds vaker gebruikt als zoekmachine. Dit betekent dat ze een social media gebruiken als informatiebron. Omdat je als gebruiker in je eigen algoritme zit, is deze informatie altijd gekleurd. Bovendien zijn veel van de mensen die hier informatie geven geen professionals. Als je bijvoorbeeld zoekt op medische of psychologische adviezen kan dat een verkeerde uitwerking hebben.
Op TikTok gaan met enige regelmaat TikTokchallenges rond. Dit zijn filmpjes waar een gekke of uitdagende actie wordt gedaan en volgers worden uitgedaagd dit na te doen en te filmen. De meeste zijn onschuldig, maar sommige challenges zijn levensgevaarlijk, zoals de blackout-challenge of de skull-breaker-challenge.
TikTok is een app van het Chinese bedrijf BiteDance, maar is verboden in China zelf. Daar is alleen de variant Douyin beschikbaar, een versie van TikTok die veel minder verslavend is en heel andere content bevat. De informatie op Douyin is veel educatiever en pedagogischer van aard.
Er zijn grote vragen rondom de veiligheid van TikTok. Het Chinese moederbedrijf kan namelijk veel gegevens van gebruikers zien, waaronder locatie, persoonsgegevens en volgens sommigen wordt er zelfs meegeluisterd via de app. Het is daarom mogelijk dat TikTok in de toekomst verboden wordt in westerse landen.
Eigenaar: Microsoft – VS
Leeftijdsindicatie: 16+
LinkedIn is vergelijkbaar met Facebook, maar heeft een zakelijke grondslag. Waar je op Facebook je vakantiefoto’s en mislukte appeltaart post, is de content op LinkedIn meer gericht op wat je in je professionele leven doet. Veel bedrijven zijn actief op LinkedIn. Hier worden vanuit kennis van zaken allerlei onderwerpen besproken, successen gedeeld en onderlinge connecties uitgebreid. Op LinkedIn heb je een eigen pagina waar je berichten op deelt. Ook kun je makkelijk berichten van anderen reposten, reageren op posts van anderen en lid worden van groepen met een bepaalde expertise.
Eigenaar: Elon Musk, X Corp – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
X is een platform waar je korte berichtjes van maximaal 280 tekens kunt plaatsen. Om tóch een langer verhaal te kunnen publiceren, maken gebruikers soms een zogenaamde thread (draadje) aan. Ze reageren dan meerdere keren op hun eigen bericht en kunnen zo een veel langere tekst plaatsen. De meeste berichten gaan over actuele onderwerpen, waar gebruikers hun kennis of mening over delen, op elkaar reageren en volgen. Heeft een onderwerp veel aandacht op X, dan noem je dat een Trending Topic. Door hashtags # voor een woord te plaatsen, wordt je bericht vindbaar op dat woord. Door op dat woord met een # ervoor te klikken, krijg je een overzicht met alle berichten met deze # erin. X is onder kinderen niet zo populair omdat de onderwerpen vooral politieke en maatschappelijke kwesties betreft.
Eigenaar: A. Barreyat/K. Perreau- FR
Leeftijdsindicatie: 13+
BeReal is een relatief jonge app die in korte tijd heel populair werd. De app werd gelanceerd als tegengeluid tegen alle mooie plaatjes op social media waarin iedereen de beste versie van zichzelf laat zien. Vaak in beelden die bewerkt zijn met filters. Dat is bij BeReal niet de bedoeling.
De app stuurt je op een willekeurig moment van de dag een melding, waarna je twee minuten hebt om een foto te delen met je vrienden van wat je op dat moment aan het doen bent. Doe je dit niet, dan krijg je de foto’s van je vrienden die dag niet te zien. Het idee is dat je zo gewoon je dagelijkse leven deelt, niet alleen perfecte momenten en perfecte plaatjes. Het nadeel is dat je op elk moment van de dag gestoord kan worden en je een foto ‘moet’ posten. In de praktijk wil niemand er slecht of droevig uitzien en dus zetten gebruikers op het fotomoment toch maar een blij gezicht op, ook als ze zich niet zo voelen. De vraag is dus hoe ‘real’ de content eigenlijk is.
Ook goed om te weten is dat de app op het moment van de foto zowel de voor- als de achtercamera gebruikt. Je fotografeert dus altijd jezelf én je omgeving. Het idee hiervan is dat je als gebruiker een jaaroverzicht krijgt, met elke dag een foto van wat je aan het doen was en waar je dat deed. Maar het houdt geen rekening met privacy van mensen in de omgeving.
Eigenaar: Meta – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Threads is een soort X op Instagram. Met deze app kun je via je Instagram-account makkelijk korte berichten, foto’s en video’s delen met andere gebruikers, zodat je snel kan communiceren. Waar het op X veelal gaat over serieuze onderwerpen zoals politiek, is de insteek van Threads dat je dagelijks leven meer onderwerp van gesprek is. Ook deze app is erop gericht zoveel mogelijk volgers te krijgen met de content die je post.
Eigenaar: Twitch Interactive (Amazon) – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Twitch is een live streamingservice waar met name gamers op actief zijn. Je kunt er live meekijken en chatten met gamers overal ter wereld. De site is ondertussen ook populair om allerlei andere live-video’s te delen, zoals e-sportwedstrijden, muziekuitvoeringen, creatieve uitingen en kookvideo’s. De app richt zich op het delen van gelijke interesses, maar helaas zijn ook hier mensen actief die andere motieven hebben. Zo onderzocht een Nederlandse journaliste waar je als jonge vrouw op dit platform mee te maken krijgt door zelf live te gaan streamen en dat liet haar tot de conclusie komen dat vrouwen er zeer geseksualiseerd worden. Dit is niet de bedoeling van het platform, maar het is wel wat heel makkelijk gebeurt.
Eigenaar: Google – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
YouTube is een immens populaire website waar gebruikers video’s kunnen uploaden. Deze video’s zijn vervolgens, voorzien van advertenties, voor iedereen te bekijken. Als je ingelogd bent, kun je berichten plaatsen onder een video en abonnee worden van iemands kanaal. Dagelijks worden 300.000 nieuwe video’s geüpload. Daarmee is het aanbod enorm, over elk onderwerp dat je kunt bedenken kun je wel video’s vinden. Dat is ontzettend leuk en handig als je iets wilt leren, maar er is natuurlijk ook content die ongeschikte inhoud bevat. Onder kinderen gaan soms challenges rond wie het meest gruwelijke filmpje kan vinden. Omdat onder een afgespeelde video nieuwe suggesties staan om te bekijken, kunnen kinderen bovendien door verder te klikken op heel andere filmpjes terechtkomen dan hun bedoeling was. Daarnaast zorgen de enorme stroom aan filmpjes en de reclames voor veel afleiding. Op YouTube zijn veel vloggers die met grote regelmaat filmpjes posten over hun leven of een bepaald onderwerp. Sommige hiervan zijn onder kinderen razend populair en zijn echte helden. Ook bij dit platform gaat het om zoveel mogelijk volgers vergaren.
Eigenaar: Google – VS
Leeftijdsindicatie: 3-12
Op YouTube is alles, op YouTube Kids een stuk minder. YouTube Kids is een versie van YouTube met een heleboel filters. Hierdoor kunnen jonge kinderen zelf filmpjes kijken op YouTube zonder dat je bang hoeft te zijn dat ze bij video’s terechtkomen waar ze helemaal niet moeten komen. Voor wat oudere kinderen is de app al snel niet interessant meer, omdat de filmpjes niet meer bij hen aansluiten.
Je vindt er allerlei filmpjes geschikt voor kinderen, met name animaties, tutorials en muziek.
Het nadeel van YouTube Kids is de reclame. Zowel de advertenties voordat het filmpje start, als de video’s waarin bijvoorbeeld speelgoed aangeprezen wordt. Als je kiest voor de betaalde versie van YouTube Kids, krijg je geen advertenties meer te zien.
Eigenaar: Pinterest Inc. – VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Pinterest is eigenlijk een online prikbord. Je kunt er pins bewaren op borden (eng: boards). Dit betekent dat je een pagina met een bepaald onderwerp aanmaakt en hier bewaar je afbeeldingen op die meestal naar een website linken. Zo kun je allerlei ideeën (pins) over allerlei onderwerpen (borden) op je account verzamelen. Je kunt op de homepagina zoeken op een bepaald onderwerp en vervolgens krijg je allerlei pins van anderen te zien die hiermee te maken hebben, deze kun je vastpinnen op één van je eigen borden. Klik je op een pin, dan verschijnen er automatisch nog veel meer soortgelijke ideeën. Zo kun je eindeloos inspiratie opdoen en ideeën verzamelen. Borden zijn openbaar en kunnen door gebruikers onderling gevolgd worden. Ook kun je een berichtje plaatsen onder een pin. Pinterest is een sociale, inspirerende app waar je veel inspiratie op kan doen. Vooral op creatief gebied of handige oplossingen vind je altijd wel een goed idee dat je verder helpt. Het nadeel is dat de content zo oneindig is dat je zomaar een paar uur verder bent als je eenmaal de app hebt geopend.
Eigenaar: Advance Publications – VS
Leeftijdsindicatie: 17+
Reddit is een sociaal forum. Het lijkt een beetje op Pinterest en YouTube door elkaar. Je kunt er als gebruiker berichten, foto’s en video’s plaatsen en hier kunnen andere gebruikers op reageren. Het idee is dat je als gebruiker inspiratie op kan doen over elk mogelijk onderwerp (subreddits) en hierover contact hebt met andere gebruikers. Op deze manier ontstaan online community’s over allerlei mogelijke interesses. Tieners vinden hier bijvoorbeeld community’s waar ze hun vragen over gender kwijt kunnen of andere onderwerpen die ze moeilijk te bespreken vinden. Maar als je over alle onderwerpen een subreddit kan beginnen, zitten daar natuurlijk ook onderwerpen tussen die twijfelachtige idealen ondersteunen. Ook zijn er berichten die gemarkeerd worden als NSFW (not suitable for work), je moet 18+ zijn om deze berichten te kunnen bekijken. Als het de privacy niet schendt, kan het op Reddit staan (al houden ze zich daar ook niet altijd even streng aan). Je kunt hier dus vrijwel alles ongefilterd tegenkomen.
Eigenaar: Automattic (WordPress) VS
Leeftijdsindicatie: 13+
Op Tumblr kun je als gebruiker mini-blogs plaatsen. De bedoeling is dat je mensen met dezelfde interesses als jij kunt volgen en content kunt delen. Zo kun je vanuit allerlei niches gelijkgestemden vinden. Tumblr heeft bijvoorbeeld een grote LGBT+-community, omdat dit een veilige plek is om vragen en ervaringen te delen.
Je plaatst een blog en post hier foto’s, video’s of links naar andere websites bij. Als Tumblr (gebruiker van Tumblr) kun je zelf berichten plaatsen of berichten van anderen overnemen, al dan niet met een eigen bewerking. Je komt content van Tumblr vaak tegen op andere social media, omdat je vanuit Tumblr je blog ook daar kunt posten.
Tumblr is een platform met alle mogelijke onderwerpen. Dat maakt direct dat je als gebruiker niet alleen dingen ziet waar je naar op zoek bent. Vanaf 2018 weert het platform actief naaktbeelden en porno en roept het gebruikers op beelden van geweld of aanzetten tot haat direct te melden. Maar dit betekent niet dat je dit ook helemaal niet meer tegenkomt.
Je kunt de Myndr-switch 6 weken vrijblijvend proberen. In deze periode helpen we je om het internet op school veilig te reguleren. Meld je aan en je kunt gelijk beginnen!
* Je ICT beheerder kan kosten in rekening brengen voor het installeren van de gratis Myndr plugin.