Digitale geletterdheid is tegenwoordig een cruciale vaardigheid voor kinderen en jongeren, maar de weg daar naartoe is niet altijd even duidelijk. In een wereld waarin online en offline steeds meer vervlochten raken, is begeleiding bij digitale ontwikkeling van essentieel belang. In een blog van Onderwijsinnovatie & ICT belichten Anneke Smits, Remco Pijpers en Erna van Koeven een alternatieve benadering voor het bevorderen van digitale geletterdheid.
Het belang van begeleiding
Kinderen groeien op in een wereld waarin technologie een integraal onderdeel is van hun leven. Terwijl we hen in de fysieke wereld begeleiden, lijkt het alsof we in de digitale wereld vaak de andere kant op kijken. Peuters worden aangemoedigd om zelfstandig te scrollen op een iPad, zonder dat we ons afvragen wat dit betekent voor hun ontwikkeling. Het is echter gebleken dat begeleiding, ook online, van onschatbare waarde is voor de ontwikkeling van kinderen.
Een ontwikkelingsgerichte benadering
In plaats van traditionele lessen over digitale geletterdheid, stellen Smits, Pijpers en Van Koeven een meer ontwikkelingsgerichte benadering voor. De voorgestelde aanpak draait om een voortdurende dialoog tussen leerkrachten en leerlingen, waarbij de focus ligt op de ontwikkeling van een waardenkader dat leerlingen zelfstandig kunnen toepassen in de digitale wereld. Deze aanpak is ontwikkelingsgericht en vraagt vertrouwen, moed en een open houding van zowel leraren als leerlingen.
Zo pak je het aan
Om de voortdurende dialoog over mediawijsheid met je leerlingen aan te gaan, kun je de volgende richtlijn gebruiken:
- Voer dagelijkse gesprekken: In plaats van traditionele lessen digitale geletterdheid, worden dagelijkse gesprekken gevoerd waarin leerlingen en leraren samen de impact van digitale tools verkennen.
- Gebruik de Essentiële vragen: De hieronder genoemde essentiële vragen worden gebruikt als leidraad voor deze gesprekken, waarbij de focus ligt op het delen van perspectieven en het verkennen van verschillende standpunten.
- Vraag door: Leerkrachten worden aangemoedigd om door te vragen en leerlingen te stimuleren om zelfstandig na te denken over de antwoorden op deze vragen.
- Maak regels: Gezamenlijk worden regels opgesteld voor het verantwoordelijk gebruik van digitale tools, gebaseerd op de waarden die tijdens de gesprekken zijn verkend.
Door deze aanpak worden leerlingen niet alleen digitale vaardigheden bijgebracht, maar ontwikkelen ze ook kritisch denken, sociale bewustwording en verantwoordelijkheid voor hun online gedrag.
Essentiële Vragen:
- Wat is het?
- Deze vraag draait om het begrip van de toepassing. Leerlingen moeten kritisch nadenken over wat een bepaalde digitale tool inhoudt, wat het kan doen en hoe ze het al dan niet gebruiken.
- Waarom gebruik je het?
- Leerlingen moeten reflecteren op de redenen voor het gebruik van een bepaalde toepassing, wat ze ervan leren en welke voor- en nadelen eraan verbonden zijn.
- Wie heeft de regie?
- Hierbij wordt de nadruk gelegd op de mate van controle die leerlingen hebben over het gebruik van de toepassing, mogelijke risico’s en de invloed ervan op hun dagelijkse leven.
- Vertrouw je het?
- Leerlingen worden uitgedaagd om de betrouwbaarheid en veiligheid van de gebruikte toepassing te beoordelen, evenals de mogelijke belangen die erachter schuilgaan.
- Beïnvloedt het gebruik je relaties?
- Deze vraag richt zich op de impact van digitale tools op de sociale interacties van leerlingen en hoe deze interacties hun relaties beïnvloeden.
- Wat doet het met de wereld?
- Hier wordt gekeken naar de bredere maatschappelijke en milieu-impact van de gebruikte toepassingen.
- Welke regels vind je nodig?
- Leerlingen worden aangemoedigd om na te denken over welke regels nodig zijn voor het verantwoordelijk gebruik van digitale tools.
Bron: Onderwijsinnovatie en ICT
Ga naar de bron
Reacties