Ga een hele dag offline met je klas en scoor alvast punten voor MediaMasters

Zo haal je het beste uit je digitale lesmethoden

Onderwijs

Door Linda van Aalderen — 20 juni 2025

Leestijd: circa 3 minuten

Grote verwachtingen

‘Zelfstandig aan de slag met oefenen en verwerken.’ ‘Iedere leerling volgt zijn eigen leerroute.’ ‘Als leerkracht kun je eenvoudig de voortgang van je leerlingen volgen.’ 

Zo’n tien jaar geleden begonnen we kennis te maken met digitale methodes. Het klonk veelbelovend, deze innovatieve middelen. Dat scheelt een boel werk! Maar waar deze USP’s (om maar een leuke marketingterm te gebruiken) niets over zeggen is of je leerlingen er ook beter van leren. Terugkijkend op de afgelopen tien jaar kunnen we voorzichtig conclusies gaan trekken uit de leerresultaten en ervaringen. En wat zien we dan?

De resultaten

We weten inmiddels dat digitale middelen in zichzelf niet zorgen voor betere leerresultaten. Kinderen worden er dus niet slimmer van. De leerresultaten zijn momenteel zelfs veel lager dan tien jaar geleden. Digitale middelen hebben dus in ieder geval niet voor een positieve omslag gezorgd. Dat betekent op z’n minst dat de digitale lesmethoden zelf niet beter zijn dan de analoge methoden. Er zitten wel voordelen aan, maar ze zijn educatief gezien niet beter.

Maar, het is ook niet bewezen slechter. Wel is uit onderzoek gebleken dat de effectiviteit van digitale middelen door een aantal factoren beïnvloed wordt. In dit artikel vind je inzichten en do’s en dont’s, zodat je voor je leerlingen het beste haalt uit de digitale methoden. 

“De vraag is niet of schermen op scholen thuishoren, maar hoe je ze kunt inzetten op manieren die unieke vaardigheden aanleren of het leren verbeteren, terwijl leerlingen worden beschermd tegen negatieve uitkomsten.” A. Tyson, Everyschool

Een paar inzichten

Waarom zijn digitale methoden eigenlijk geen wondermiddelen? Wellicht dat deze inzichten helpen beter te begrijpen waar het zoal mis kan gaan.

– Online werken brengt afleiding met zich mee. We weten het allemaal. Kinderen zijn online niet altijd aan het doen wat de bedoeling is. Die afleiding kan het concentratievermogen flink belemmeren. Zelfs als het lijkt alsof kinderen heel geconcentreerd werken achter een laptop, is het maar de vraag of ze echt aan het leren zijn: ‘Er is een cruciaal verschil tussen echte betrokkenheid bij het leren en aandacht kapen’, zegt Amy Tyson van Everyschool. ‘Leerlingen lijken misschien gefocust op hun schermen, maar vaak is het alleen het apparaat (niet het materiaal) dat hun aandacht heeft getrokken.’

– Onderzoek laat zien dat de onderlinge verschillen tussen leerlingen door digitale methoden kunnen worden vergroot. Dit is vooral het geval als de methoden niet op de juiste manier worden ingezet.  

– Meer tijd op schermen betekent niet betere digitale vaardigheden. Balans is belangrijk! Ook het trainen van de meeste 21th century skills gaat beter offline dan online. Bijvoorbeeld kritisch denken, samenwerking en creativiteit.

– Kinderen hebben geen technologie nodig om te leren. Goede technologie kan een prachtige manier zijn om te leren, maar het is geen voorwaarde. Bovendien zijn er genoeg dingen die je het beste, of zelfs alleen maar, offline kan leren. Ook daarom is de balans tussen offline en online van belang. 

Het maakt verschil of je een tekst van een scherm leest, of van papier. Ook zelf schrijven of typen is niet hetzelfde. In beide processen gebeurt iets anders. Digitaal gaat de verwerking minder diep en is de betrokkenheid minder. 

De beste manier

Hoe vertaal je deze inzichten naar de digitale praktijk, zodat je negatieve invloed kunt beperken? Een aantal do’s en don’ts als leidraad.

Do:

  • Begeleid online werken. Zet de programma’s in waarvoor ze bedoeld zijn. Kijk niet alleen naar resultaten, maar ga in gesprek met de leerling over het proces. Een adaptief leersysteem is alleen effectief als de leerkracht er op de juiste manier mee omgaat en er een goed vervolg aan geeft
  • Maak onderscheid tussen educatieve schermtijd en recreatieve schermtijd en stel een maximale schermtijd per dag in op school. De WHO adviseert voor kinderen van 8-10 jaar een schermtijd van maximaal 1,5 uur per dag, voor 10-12 jaar is dat maximaal 3 uur per dag (in blokken). Onder schermtijd valt alle tijd achter schermen; op een laptop, gamen, tv-kijken, op je smartphone e.d. Zorg dus dat je op school alleen maar educatieve schermtijd creëert. Recreatieve schermtijd is voor na school. Het is onnodig dit ook op school te doen, de schermtijd loopt alleen maar verder op. 
  • Zet alleen kwalitatieve methoden/materiaal in. Niet al het materiaal dat wordt aangeboden is ook goed materiaal. Laat je niet leiden doordat iets innovatief is, maar doordat het bewezen effectief is. Technologie moet leerlingen ondersteunen en niet ondermijnen. Vermijd afleidende content (zoals reclames op gratis oefenwebsites) en materiaal dat de aandacht kaapt. 

Don’t:

  • Zo veel mogelijk digitaal laten doen. Zelfs voor het oefenen van digitale vaardigheden, is meer niet beter. Gek genoeg leidt meer online tijd niet tot betere digitale vaardigheden. Zet digitale methoden dus alleen in als het meerwaarde heeft, gericht en doordacht. Zo zorg je voor balans, voor neutralisering van negatieve effecten op o.a. ogen en lichaamshouding en voor minder prikkels
  • Kinderen helemaal vrij op internet laten werken, zonder regels of plan om ze vaardigheden aan te leren. Kinderen hebben leiding en grenzen nodig online. Ze weten niet vanzelf hoe ze goed met verleiding en afleiding moeten gaan. 
  • Zoveel mogelijk communiceren via de computer. Digitale middelen zorgen voor minder goede resultaten als het de relatie tussen leerlingen en leerkracht beïnvloedt. Face-to-face-communicatie is onmisbaar. Ook als ze rustig aan hun online taken werken.

lees verder onder deze leestip

Wat is gezond online?

Over waarom kinderen geholpen zijn als we online grenzen voor ze bepalen.

vervolg van het blog

lees verder onder deze leestip

Hoe herken je een overprikkeld kind?

Bliepjes. Geluidjes. Bewegend beeld. Likes. Duimpjes omhoog. Het zijn allemaal snoepjes voor het brein. Maar al dat lekkers wordt ook een keer te veel. Hoe houd je het brein gezond bij zoveel dagelijkse informatie? Lees onze tips!

vervolg van het blog

lees verder onder deze leestip

Kinderen leren veel minder goed op een device dan we denken

Kinderen werken op school steeds meer op devices. Maar waar is dat eigenlijk goed voor?

vervolg van het blog

Door Linda van Myndr

Reacties

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Probeer Myndr kosteloos uit

Je kunt met Myndr vrijblijvend uitvinden wat jullie leerlingen werkelijk online doen en hoe je dat in banen kunt leiden. In deze proefperiode helpen we je om het internet op school veilig te reguleren. Meld je aan en je kunt gelijk beginnen!

Aanmelden proefperiode
  • Meteen beginnen
  • Geen aanpassingen op het netwerk
  • Geen kosten vooraf *

* Je ICT beheerder kan kosten in rekening brengen voor het installeren van de gratis Myndr plugin.

x

Myndr vrijblijvend proberen

Je kunt de Myndr-switch 6 weken proberen. Ben je tevreden? Dan schaf je de Switch aan en start je abonnement. Toch niet helemaal tevreden? Dan stuur je de Myndr-switch terug, zonder verdere verplichtingen!

Meer informatie
  • Video 1
  • Video 2
  • Video 3
  • Video 4
  • Video 5