Blogserie
Deze blog is onderdeel van de serie 'Publicatie Digitalisering in het onderwijs'.
Doe mij maar na
Over hoe je rolmodel schermen wordt. Het zelfstandig naamwoord, niet het werkwoord.Deze blog is onderdeel van de serie Publicatie Digitalisering in het onderwijs. Lees alle blogs in deze serie
“Jongens en meisjessss…welkom allemaal. Alle smartphones mogen in de telefoontas. Oké, doe ze maar weg. Vergeet niet je notificaties uit te zetten. Dan mogen jullie vast inloggen op je Chromebook en dan wil ik graag beginnen. Iedereen ingelogd? Goed. We starten vandaag met… Jeroen, aandacht hier graag. Ja? Meyra, je kunt me niet horen met oordopjes in, doe ze maar even uit. We starten vandaag dus met… Ari, laat je scherm nu maar met rust, we gaan straks aan het werk. Oke, we gaan nu…” *biepbiep* “Oh, wacht even jongens, m’n mobiel gaat.”
Hoe leerlingen omgaan met schermen, is niet alleen afhankelijk van de aantrekkingskracht van devices en online werken. Wat hun omgeving doet, speelt ook mee. Als leerkracht ben je onderdeel van die omgeving. Daarom kan het goed zijn te onderzoeken wat jij als leerkracht laat zien, als het gaat om hoe je met digitale middelen omgaat. We leggen uit waarom dat zo werkt en we geven tips.
Wat je doet, doet ertoe
Als leerkracht ben je niet alleen maar onderwijzer. Je bent veel meer. Zoals rolmodel. Leerlingen zien bij jou hoe je met elkaar omgaat, hoe dingen horen, welke regels er gelden, hoe je met situaties omgaat. Sommige leerlingen zullen jouw lessen en jouw gedrag nooit meer vergeten. Denk maar aan je eigen schooltijd, er zijn momenten of leerkrachten die je nog altijd bij je draagt. Die ene leerkracht die … of die ene keer dat … (vul zelf maar in ;).
Aan het werk
Misschien ken je dit: je leerlingen zijn achter een device aan het werk en je wilt tussendoor even iets uitleggen; dan zijn er altijd wel een paar leerlingen die je echt moet losweken van hun scherm. Dat is niet zo gek. Als je achter een scherm aan het werk bent, doet dat iets met je. Een device houdt namelijk enorm je aandacht vast, waardoor je minder aanwezig bent. Wat bij leerlingen gebeurt, gebeurt ook bij jou: je aandacht is niet meer in de klas, maar in het scherm. Volgens Gertie Verreck van het BCL-instituut mis je dan signalen en ben je minder bereikbaar. Vaak zijn leerkrachten zich hier echter niet bewust van. Ondertussen heeft het wel invloed op je leerlingen. Want hoe en hoeveel jij achter een scherm zit; hoe afhankelijk je je van een scherm maakt tijdens je werk; met dat alles geef je een boodschap af aan je leerlingen: zo doe je dat.
Genoeg gepreekt. Hier met die tips.
Oké. Komt-ie.
Tip 1: Denk na over hoe je je smartphone gebruikt op school
Hoezo? denk je misschien. Maar Verreck zegt zelfs: “Die smartphone van de leerkracht zou niet openlijk zichtbaar mogen zijn. Die moet uit staan, echt weg zijn!” Waarom? Omdat wat je doet “heel besmettelijk” is. De boodschap die jij afgeeft met hoe je zelf met digitale middelen omgaat, bepaalt wat kinderen normaal gaan vinden. Verreck heeft het hierin over spiegelneuronen: leerlingen kopiëren niet alleen bepaald gedrag, maar die spiegelneuronen zorgen ervoor dat ze ook het gevoel of de intentie achter dat gedrag overnemen. Dus als jij je smartphone erbij pakt omdat je je even verveelt, is dat wat je je leerlingen voorleeft: verveling los je op met een scherm. Als jij appt onder de les, vinden kinderen dat normaal. Als jij je mobiel pakt op het schoolplein, hoort dat er blijkbaar bij. Vraag jezelf dus eens af: wat doe ik nu en is dit wat ik wil uitdragen?
Tip 2: Wees kritisch op je schermtijd
De term schermtijd kennen we allemaal wel, maar lijkt op school geen rol te spelen. Dat is best raar, want mede daardoor zitten kinderen veel meer achter schermen dan geadviseerd wordt. Als leerkracht kun je leerlingen helpen keuzes te maken waar ze wel en niet hun schermtijd voor gebruiken, door zelf die keuzes voor te leven. Je kunt bijvoorbeeld nadenken over wanneer je een scherm inzet en daar stelling voor jezelf in innemen. Ook kun je kritisch zijn op wanneer je zelf achter je scherm zit onder lestijd.
Tip 3: Matig gebruik van meekijksoftware.
Meekijksoftware kan ontzettend handig zijn. Maar er zit ook een nadeel aan. Dat zit ‘m weer in aandacht. Op het moment dat jij achter je eigen scherm in de gaten gaat houden wat leerlingen op hún schermen aan het doen zijn, ben je niet echt aanwezig in het lokaal. Het is belangrijk jezelf af te blijven vragen waar je aandacht is of dat is wat je leerlingen nodig hebben.
Wat vind jij?
Denk jij dat je eigen verhouding tot schermen invloed heeft op je leerlingen? Laat een reactie achter, we worden graag wijzer 🙂
We interviewden Gertie Verreck voor onze publicatie over digitalisering in het onderwijs.
Ik vind dit een werkelijk grenzeloos behoudende en ouderwetse visie op het onderwijs. De schrijver lijkt echt geen draad te begrijpen wat er met sommige programma’s zoals Lessonup mogelijk is. Het is de doodklap van het onderwijs. Behoudende leraren waar niets ooit van mag veranderen.
Het was niet mijn bedoeling te suggereren dat digitale middelen niet in het onderwijs thuishoren. En volgens mij staat dat er ook niet. Het gaat erom dat je juist bij veranderingen wel kritisch blijft. Want nieuw wil niet zeggen dat het hoe dan ook alleen maar positieve elementen heeft, ook dat is oogkleppen op hebben. Nu er steeds meer geconstateerd wordt dat er ook negatieve effecten zijn van digitale middelen in de klas, is het zaak daarop te reageren. Bijvoorbeeld door te kijken hoe je eigen omgang daarmee is. Dat is niet behoudend, dat is juist toekomstgericht.