Media-empowerment
Zelfvertrouwen als basis voor échte mediawijsheidEen mediawijs kind kan goed met digitale media omgaan, toch?
Nou. Bijna.
Met mediawijsheid zijn we er nog niet helemaal. Naast navigeren, reflecteren en doorgronden is er nóg iets nodig. Digitale media heeft namelijk directe invloed op je emoties. En daarmee op wat je vervolgens denkt en doet. Pas als een kind hierover te touwtjes in handen heeft, is het wérkelijk mediawijs. Daarom ontwikkelde Dr. Esther Rozendaal het Media-Empowermentmodel. Met media-empowerment leren kinderen vanuit hun eigen kracht na te denken en keuzes te maken. Zo krijgen ze regie over hun mediagedrag.
Het begint bij jezelf
Media-empowerment is gebaseerd op autonomie. Een autonoom kind voelt zich in staat om zelf beslissingen te nemen. Het heeft daarvoor een gezonde dosis zelfvertrouwen nodig. Volgens internetpersoonlijkheid Gary Vee is zelfvertrouwen het belangrijkste gereedschap dat kinderen op internet nodig hebben. Want met zelfvertrouwen zijn ze minder kwetsbaar. En dat is belangrijk, want kwetsbare kinderen komen online sneller in de problemen.
“The only way to protect the child [from the dangers on the internet] is to build their self-esteem. When a child is not insecure, they don’t succumb to danger. Make sure she ‘s confident about who she is. […] That is how she will navigate.”
Gary Vee
Bouwen aan zelfvertrouwen
Je vergroot zelfvertrouwen door aandacht te hebben voor drie onderdelen: zelfbewustzijn, zelfregulatie en zelfwaarde.
- Zelfbewustzijn – weten
Bewust worden begint met weten waar je het over hebt. Wil je dat kinderen bewuster online gaan? Zorg dan eerst voor kennis over internet. Waar gaat het over? Hoe werkt die wereld? Wie staan er aan het roer? Wat doen mensen online? Hoe doen ze dat? Wat willen ze daarmee?
Tip: bekijk met de klas de documentaire The Social Dilemma
Vervolgens is het belangrijk dat kinderen weten wat die online wereld met ze doet. Stel vragen: wat gebeurt er in jou als je online bent? Wat denk je als je een vlog van je favoriete influencer ziet? Wat voel je dan? Wat wil je dan gaan doen?
Om deze vragen beter te kunnen beantwoorden, helpt het als kinderen zichzelf kennen. Wie ben ik? Wat vind ik makkelijk en wat juist moeilijk? Waar word ik blij of verdrietig van? Wanneer voel ik me sterk en wanneer ben ik kwetsbaar? Wat gebeurt er dan met mij?
Tip: Kinderen hebben vaak niet in de gaten wat de online wereld voor invloed op ze heeft. Doe eens dit experiment: de leerlingen die hun telefoon mee hebben, pakken hun telefoon erbij. Laat ze hun telefoon ontgrendelen en aan een klasgenoot geven. Dan merken ze ineens wat er allemaal voor persoonlijks op die telefoon staat en hoe het voelt als iemand daar zomaar in kan neuzen. Foto’s, filmpjes, appjes. Ze merken nu dat niet zomaar iedereen daarbij mag komen. Trek de lijn door naar social media. Welke foto’s mogen andere kinderen op school bijvoorbeeld niet zien? Hebben ze die wel online staan? Voelt dat anders?
lees verder onder deze leestips
Mediawijs word je niet alleen op school
Mediawijsheid komt bij scholen steeds meer op de agenda. Maar kinderen zitten natuurlijk niet alleen op school op devices. Een groot deel van hun online tijd zijn ze thuis. Maar daar is vaak weinig begeleiding. En dat is onhandig, vooral als er situaties ontstaan die zowel op school als thuis invloed hebben.
vervolg van het blog
- Zelfregulatie – voelen en doen
Veel van wat online gebeurt werkt direct op onze emoties en reflexen. We reageren daardoor automatisch. Om kinderen regie over hun internetgedrag te leren, moeten ze eerst in staat zijn die automatische reacties te signaleren en pauzeren.
Hiervoor bedacht Rozendaal de “stop-en-denk reactie”. Kinderen leren hiermee hun impulsieve reactie te stoppen en eerst na te denken voordat ze reageren.
Tip: In groepsapps hebben kinderen vaak de neiging om direct op alles te reageren. De hele dag (én nacht!) wordt de klas overspoeld met berichten. Daag je leerlingen uit de “stop-denk reactie” te gebruiken: als ze een bericht lezen reageren ze niet direct. Eerst stoppen ze en leggen hun telefoon weg. Dan denken ze na over wat ze echt willen. Daarna besluiten ze pas hoe ze reageren. Het kan helpen als ze van tevoren bepaalde situaties al uitgedacht hebben. ‘Stel dat dit gebeurt, dan doe ik dat’. ‘Stel dat iemand scheldt in de app-groep, dan ga ik niet terugschelden.’ Op die manier wordt het mentaal makkelijker om bewust te reageren.
- Zelfwaarde – willen
Bij bewust reageren komt zelfwaarde om de hoek kijken. Pas als een kind eigenwaarde heeft is het in staat om eigen beslissingen te nemen. Ook als alle kinderen uit de klas iets anders doen. Wat wil ik in deze situatie? Wat is goed voor mij? Wat vind ik belangrijk? Alleen als een kind voelt wat het zélf wil, zal het wérkelijk regie nemen, omdat er sprake is van intrinsieke motivatie.
Tip: Als volwassenen kunnen we allerlei redenen aandragen waarom kinderen bijvoorbeeld niet te lang moeten gamen, maar als dit niet aansluit bij wat het kind ervaart, zal het alleen maar weerstand voelen. Laat kinderen daarom zelf redenen opschrijven om niet te lang te gamen. Dan zal een kind veel eerder geneigd zijn de klok in de gaten te houden.
Meer weten?
Media-empowerment gaat uit van het idee dat kinderen zelf regie moeten krijgen over wat media voor invloed op ze heeft. Alleen dan kunnen ze weerstand bieden aan wat er online aan gevoelens en gedragingen wordt opgeroepen. Grondlegger van het media-empowermentmodel is dr. Esther Rozendaal. Lees verder voor meer achtergrondinformatie.
Reacties