Mediawijs word je niet alleen op school

Een vraag: als er ruzie is in de groepsapp van je klas, wat doe je dan?

Het zou goed kunnen dat je niet zo snel antwoord op die vraag hebt. En je bent niet de enige. Je kunt op school namelijk hard werken aan mediawijsheid, maar na schooltijd gaat het digitale leven gewoon door. En daar heb je mooi geen zicht op. 

Kinderen écht digitaal begeleiden lukt alleen als dat thuis ook gebeurt. Want wat zich online afspeelt, is niet aan één fysieke plek gebonden. Wordt Anne online gepest, dan stopt dat niet als ze naar huis gaat. Speelt Marvin voor schooltijd een game, dan wil hij zijn level afmaken zodra hij de kans krijgt. 

Iedere school weet dat het niet makkelijk is om de verantwoordelijkheid daarvoor samen met ouders aan te gaan. Ouders die actief bijdragen aan taken op school zijn sowieso vaak moeilijk te vinden. Bij mediawijsheid komt daar nog bij dat veel ouders de noodzaak er niet van inzien.

In drie stappen ouders betrekken bij Mediawijsheid

Iedereen weet dat woorden verschil maken. Hoe je iets benoemt, geeft aan hoe je erover denkt. Als je een leerling in je klas hebt die altijd als eerste het antwoord weet, maakt het uit of je hem ‘slimmerd’ of ‘wijsneus’ noemt. Noem Mediawijsheid daarom vanaf nu mediaopvoeding als je met ouders in gesprek bent. Dat komt direct een stuk dichterbij. Binnen de school werk je aan mediawijsheid. Mediaopvoeding is de thuisvariant daarvan. De boodschap is: als leerkracht en als ouders leer je samen kinderen goed met digitale media omgaan. Jij op school, zij thuis. Mediawijsheid, mediaopvoeding. 

Stap 1. Communiceer je standpunten. 

Heb je als school een visie op digitale middelen? Als je deze nog niet hebt, is het moeilijker naar ouders helder te zijn over je standpunten. Je moet er dan elke keer over nadenken. Schrijf je het een keer goed en duidelijk op, dan kun je daar makkelijk op terugvallen.

Stap 2: Informeer ouders.

De meeste ouders weten niet zo veel van mediaopvoeding. Dat is niet zo gek. De generatie ouders van nu is de eerste generatie die zelf geen mediaopvoeding heeft gehad, maar dat wél aan hun eigen kinderen moet geven. Ook veel leerkrachten hebben daarom moeite kinderen de weg te wijzen in het digitale landschap. Daar komt bij dat het lijkt alsof kinderen de weg al weten. Dat is niet zo. Ze lopen maar wat rond. En dat doen ze heel slim. Maar ze komen onderweg van alles tegen waar ze hulp bij nodig hebben.

Als ouders meer kennis hebben over de digitale wereld, wordt het ze vanzelf duidelijk dat hun kinderen actieve begeleiding nodig hebben. Die kennis helpt bovendien om problemen veel eerder in de smiezen krijgen, omdat ouders weten waar ze op kunnen letten.

3 ideeën hoe je ouders informeert:

1. Organiseer een ouderavond.  Bijvoorbeeld via Bureau Jeugd en Media of een Mediacoach. Of met behulp van theater! 

2. Maak een folder over social media, gezond schermgebruik en veilig online gaan. Geef aan wat je hier als school mee doet en wat ouders thuis kunnen doen.  Een paar handige informatiebronnen:

• Trimbos Instituut: naast kant-en-klare folders vind je hier ook heel veel informatie en cijfers over internetgebruik. 
• NJI: informatie om met ouders in gesprek te gaan over mediaopvoeding en antwoord op veelgestelde vragen.
• Blogs van Mediapedagoog Marije Lagendijk: bijvoorbeeld waar je op moet letten als je je kind een smartphone geeft.
• Kijk eens bij de artikelen in onze online bieb! Veel artikelen vatten we kort voor je samen, zodat je snel kunt vinden wat je zoekt.

3. Verwijs ouders naar online informatie rondom mediaopvoeding. Een paar behulpzame links: 

• Mediawijsheid.nl: hoe help je je kind online veilig op weg.
• Mediadiamant: mooie tool voor opvoedvragen rondom digitale media.
• Wijzer in Digitale Balans: belangrijke punten van aandacht per leeftijdscategorie.
• Blogs op onze website voor ouders: 

Stap 3: Serveer warme broodjes.

Het is net als in de klas: als je iets wilt overbrengen is herhalen het toverwoord. Breng daarom regelmatig mediawijsheid onder de aandacht. Zo staat het thema open. Dat zorgt er niet alleen voor dat het leeft, het is dan ook makkelijker om een vervelende ervaring aan te kaarten. En dan is de kans dat het escaleert veel kleiner. 

Tips:

• Zorg dat het een terugkerend onderwerp van gesprek is. Benoem bijvoorbeeld in een nieuwsbrief nieuwe afspraken die zijn gemaakt, hoe jullie met een voorval zijn omgegaan of maak ouders alert op die rare TikTokChallenge die nu weer hot is.
• Inventariseer of er behoefte is aan een meldpunt. Willen ouders of leerlingen een persoon waar ze (eventueel anoniem) kunnen melden dat er iets mis gaat in een groepsapp, of als er bijvoorbeeld nare foto’s worden rondgestuurd. Dan kan een leerkracht of ouder op tijd een gesprek aangaan. 
• Organiseer een gesprek tussen ouders. Kunnen zij samen afspraken maken die hun kinderen helpen? Bijvoorbeeld dat er ‘s nachts niet wordt geappt of dat bij een speeldate niet meer dan een uur achter een scherm wordt doorgebracht. 
• Geef leestips die helpen bewustwording te vergroten. Een lijstje:

Boeken:

• Ontketen het brein van je kind van neuropsychiater Theo Compernolle. Uitleg over hoe het brein werkt en waarom kinderen zo scherm-hooked zijn.
• Asociale Media van psycholoog Rik Launspach. Een kijkje achter de schermen van sociale media en waarom dat niet goed voor je is.
• Superkrachten in je hoofd van trainer Wouter de Jong. Handleiding voor kinderen over hoe je stevig in je schoenen staat. Dé basis om ook online zelfverzekerde keuzes te maken.

Artikelen:

• Dit gebeurt er in whatsappgroepen
• Zo bereid je je kinderen voor op vervelende online situaties
• Speel dit gratis spel om thuis samen de online wereld te leren kennen en dingen bespreekbaar te maken.

Onder de aandacht

Het blijft lastig ouders echt actief te betrekken. Maar als je zelf het signaal geeft dat goed omgaan met digitale media belangrijk is, worden ouders hoe dan ook bewuster. Dan zorg je er samen in ieder geval voor dat er een vangnet is als er online dingen gebeuren waar kinderen zelf niet uitkomen. En ook nog niet zelf uit hóeven komen.

Dit blog verscheen (in aangepaste vorm) ook op de website van Netwerk Mediawijsheid.

Door Linda van Myndr