Zo is het elke week ‘Week van de Mediawijsheid’

In de Week van de Mediawijsheid gaan veel scholen voortvarend aan de slag met mediawijsheid. Misschien deed je mee aan MediaMasters, heb je een gastdocent laten komen of door middel van een project mediawijsheid eens flink onder de aandacht gebracht. Top! 

Alleen… na een week merk je weinig meer van het mediawijze enthousiasme van je leerlingen. Marcel probeert weer te gamen onder de les. Chantie stuurt alsnog vervelende emoticons in de groepsapp en Karim deelt zomaar zijn e-mailadres in een openbare chat.  

Frustrerend, maar logisch. Als leerkracht weet je immers dat iets nieuws niet na één lesje blijft hangen. Het is een kwestie van herhalen. Pas dan maakt een leerling zich iets eigen. 

Het vuurtje laten branden

Het is dus simpel: laat Mediawijsheid vaker terugkomen. Maar hoe doe je dat in je volle programma? 5 tips die niet veel inspanning vereisen, maar wel resultaat opleveren!

Tip 1. Houd elke week een socialmediagesprek

Lijkt dat zonde van je tijd? Zie het als een kringgesprek: vragen naar hoe het was op social media, is vragen naar hoe het gaat met je leerlingen. Een deel van hun sociale leven speelt zich daar af. 

Social media hebben een leeftijdsgrens van 13 jaar en zijn dus helemaal niet geschikt voor basisschoolleerlingen. De platforms geven dat zelf ook aan. Toch zitten de meeste kinderen er wel op, ondanks dat ze nog helemaal niet de vaardigheden hebben om er goed mee om te gaan. Daarom gaat het ook zo vaak mis. 

In het socialmediagesprek kun je deze vragen gebruiken:

• Is er op social media iets vervelends gebeurd deze week? Kinderen denken dat het vervelende van social media erbij hoort en kaarten het daarom niet of veel te laat aan. Voorkom sluimerende situaties die kunnen escaleren door het gesprek erover open te zetten.

• Wat heb je deze week aan social media gehad? Door deze vraag te stellen leer je kinderen na te denken over wat social media voor ze betekent. Welke plek neemt het in hun leven in? Wat laten ze ervan afhangen? Wat is het plezier dat ze eraan ontlenen? En is dit allemaal hoe ze het zouden willen? 

Tip 2. Integreer mediawijsheid in je lessen.

Dat kan heel klein. In veel lessen is wel een bruggetje te slaan. Bijvoorbeeld: als je leerlingen informatie zoeken voor een opdracht, worden ze snel afgeleid. Bespreek hoe ze hiermee om kunnen gaan. Dat hoeft maar 5 minuten, maar zo worden ze wel [media]bewust.

Dat kan zo:

Bespreek vooraf de opdracht. Waar ga je informatie zoeken? Welke sites heb je nodig? Hoe zorg je dat je niet op andere dingen gaat klikken? Hoe zorg je dat je niet wordt afgeleid door bijvoorbeeld advertenties of filmpjes?

Bespreek naderhand hoe het ging. Is het gelukt? Dwaalde je af? Hoe kwam dat? Wat kun je de volgende keer doen om dat te voorkomen? Schrijf die antwoorden op een groot vel en hang dat weer op bij de volgende zoekopdracht. 

Tip 3. Laat zien dat de normen en waarden die jullie als school uitdragen, ook online gelden. 

Ook al vloeien de offline en de online wereld steeds meer in elkaar over, toch gedragen mensen zich er verschillend. Het voelt niet hetzelfde. Iedereen heeft online weleens iets gezegd, wat hij nooit recht in iemands gezicht zou zeggen. Maar de boodschap komt even hard aan. Benoem daarom wat je normaal gedrag in de klas vindt en dat dat online ook geldt. 

• Bijvoorbeeld: In de klas ga je niet iemand uitschelden of buitensluiten. Dat doe je online dus ook niet. Bij gym ga je niet zomaar foto’s maken als iemand zich aan het omkleden is, dus dat zet je ook niet op social media. Op straat ga je niet aan een vreemde vertellen op welke school je zit en hoe je juf heet, dat doe je online dus ook niet. 

Tip 4. Leer kinderen regie nemen.

Je hebt altijd een keuze. Wel of niet iets doorsturen, wel of niet ergens op klikken, wel of niet in een groepsapp zitten. 

Kinderen reageren altijd vanuit een impuls, dat past bij hun ontwikkelingsfase. Dit zul je als leerkracht wel herkennen. Om regie te leren nemen, hebben kinderen adempauzes nodig. Een voorbeeld hiervan is de stop-denk-doe-methode. Heel simpel. Voordat je reageert, stop je. Denk eerst na hoe je wil reageren. Daarna ‘doe’ je het pas. Zo leren leerlingen om niet op hun eerste impuls in te gaan, maar op wat ze werkelijk willen. En dat levert ander gedrag op.

Tip 5. Heb je een Myndr-switch? Bekijk dan de wekelijkse rapportage van je klas.

Op jouw manier

Je ziet dat je niet per se een doorgewinterde mediacoach hoeft te zijn om mediawijsheid te geven. Het kan vanuit de kennis die je zelf hebt en zoveel mogelijk in de lessen die je al geeft. Elke keer een klein lesonderdeel. Dan help je je leerlingen al enorm op weg. 

Met dank aan Marije Lagendijk.

Door Linda van Myndr