Blogserie
Deze blog is onderdeel van de serie 'Gastblog'.
Hoe worden kinderen slimmer dan hun smartphone?
Gastblog door dr. Theo Compernolle deel 3Deze blog is onderdeel van de serie Gastblog. Lees alle blogs in deze serie
Dr. Theo Compernolle
Neuropsychiater en auteur.
Even opfrissen
In de vorige afleveringen heb ik verteld hoe het komt dat smartphones ons, en met name kinderen, zo in de ban houden.
Een paar highlights:
- Je moet wat van je brein afweten, om te begrijpen waarom smartphones zo dwingend zijn.
- Bij kinderen en volwassenen werkt het brein hetzelfde, maar de hersenen van kinderen zijn nog niet uit ontwikkeld. Zij zijn hierdoor minder goed in staat regie over hun gedrag te nemen.
- Dat betekent dat volwassenen het voortouw moeten nemen om kinderen uit te leggen en voor te leven hoe je slimmer wordt dan de technologie op je smartphone.
Maar dit doen volwassenen zo weinig. Hoe komt dat?
Smartphones zijn voor volwassenen net zo verleidelijk als voor kinderen. Dat maakt dat het ook heel moeilijk kan zijn om de juiste beslissingen te nemen. Om bijvoorbeeld het online gedrag van kinderen te kanaliseren en er zo nodig beperkingen aan te stellen. Soms vergoelijken of ontkennen volwassenen daarom liever het probleem, omdat ze anders ook hun éigen gedrag moeten bevragen. Anderen zijn zich heel bewust van hun eigen probleemgedrag, maar weten niet hoe ze het voor zichzelf en hun kinderen moeten veranderen. Omdat bijna niemand kennis over het brein heeft, ontbreekt ook het inzicht over hoe de technologie op je smartphone het brein constant kaapt en hoe je hier verandering in kan brengen.
lees verder onder deze leestips
vervolg van het blog
Hoe lukt het wel?
Als je deel 1 en deel 2 van deze serie gelezen hebt, begrijp je inmiddels hoe de technologie die voor apps gebruikt wordt, misbruik maakt van hoe het brein werkt (ik noem het niet voor niets antisociale media). En als je dat eenmaal weet, kun je besluiten daar wat aan te gaan doen.
Leer sturende vaardigheden aan
Het belangrijkste is het aanleren van sturende vaardigheden. Dan kan er meer impulscontrole ontstaan. Dit is van essentieel belang om goed met digitale media om te gaan. Doe je niets, dan wordt je aandacht onherroepelijk en constant gekaapt. De impulsen van digitale media triggeren immers voortdurend het reflexbrein.
Verdeel je taken in blokken en doe het samen
De oplossing is heel eenvoudig, maar zeker in het begin moeilijk om toe te passen: verdeel de taken die gedaan moeten worden in blokken. Doe dit liefdevol, maar zeer kordaat. Zo ontstaat er regie. Bedenk dat de hoeveelheid geconcentreerde aandacht op één dag beperkt is en daarmee kostbaar. Op deze manier help je kinderen om zelf te beslissen waar, wanneer, waarom en hoe lang het online bezig is. Zo zijn ze niet langer slaaf van de artificiële intelligentie van de antisociale media en de game-ontwikkelaars, waarvan het doel is iedereen zo lang mogelijk gebonden te houden.
Werken in blokken werkt als volgt: schrijf samen met je kind op waaraan het aandacht wil of moet besteden. Huiswerk, knutselen, sporten, met vrienden spelen… Verdeel vervolgens samen zijn of haar tijd in ononderbroken blokken. Schrijf op hoe lang je kind met elk onderdeel bezig is. Plan ook de vaste schermtijd in, bijvoorbeeld de tijd die nodig is om huiswerk te maken. Als alle belangrijke blokken zijn ingedeeld, kijk je naar de resttijd. Dat kan dan een vrij schermblok worden.
Deze aftelmethode wordt samen met zes andere breinboeienbrekers uitgelegd in het speciaal voor ouders geschreven “Ontketen het brein van je kind”. Voor docenten schreef ik mee aan “Van brokkelbrein naar focus”, een boek vol praktische tips voor de klas.
Neem pauzes serieus
Regelmatig pauze nemen is van het hoogste belang voor het archiverende brein. Elk vrij momentje (tot op het toilet!) vullen met schermgebruik is funest voor het verwerken en opbergen van informatie. Dat is een van de redenen waarom ook in de pauzes op school het gebruik van mobieltjes verboden zou moeten worden. Voor het brein is pauzeren met een schermpje geen pauze. Het beruchte niksend “hangen” van jongeren als pauze, wat vroeger volwassenen soms nogal irriteerde, was dus eigenlijk nog zo slecht niet voor hun brein, in elk geval beter dan het geïmmobiliseerde turen naar een schermpje.
Bij een proef mocht de helft van een groep pauzeren met antisociale media, de andere helft werd gevraagd om even hun hoofd op hun armen te leggen en te ontspannen. Achteraf bleek dat de groep die pauzeerde met hun appjes zich minder goed herinnerden waar ze precies mee bezig waren voor de pauze, minder snel op het oorspronkelijke niveau van concentratie kwamen en meer fouten maakten.
Meester worden van je aandacht
Voor kinderen en volwassenen geldt hetzelfde: digitale middelen zijn prachtige hulpmiddelen, maar niet als de afhankelijkheid ervan te groot wordt. Dan doe je namelijk niet meer wat goed voor je is, maar wat winstgevend is voor de grote techbedrijven. Daarom is het van groot belang dat jong en oud leert meester te worden over de technologie, door de regie over de eigen aandacht weer te herpakken.
Interessant en leerrijk